YARAMAZ MI HİPERAKTİF Mİ?

       Her çocuk doğası gereği hareketlidir ve çocuklar içlerinde bulunan enerjiyi koşarak, hoplayıp zıplayarak atmak isterler. Bu tarz hareketli davranışlar çocukluk döneminde gelişimsel bir özellik olarak kabul edilir ve sağlıklı bir çocuğun göstergelerinden biridir. Peki yaramazlık ile hiperaktivite arasındaki çizgi nedir? Her hareketli çocuk hiperaktif midir ya da gerçekten hiperaktivitesi olan bir çocuğun davranışlarını yaramazlık diyerek görmezden gelmek ve önemsememek doğru mudur?

       Hiperaktivite hem dünyada hem de ülkemizde özellikle okul çağındaki çocukları etkileyen önemli bir bozukluk. Bu bozukluk hem çocuğun akademik başarısını olumsuz etkiliyor hem de okula ve sosyal çevreye uyumunu zorlaştırıyor. Aynı zamanda çevremizde veya okul ortamında yaramaz diye nitelendirilen çocuklar da var. Şimdi sizlere bu iki kavram arasındaki farkları kısaca özetleyeceğim.

•        Hiperaktif çocuklarda davranış keyfi ve amaçsızdır. Çocuk oturduğu yerde bile kolu bacağı oynar vaziyettedir ve bu davranışların bir amacı yoktur. Yaramazlıkta ise davranış belli bir amaca yöneliktir. Yani çocuk herhangi bir oyunun içindedir ve oyunun gerekliliği olarak koşup zıplamaktadır.

•        Evde veya okul ortamında dikkatin yoğunlaştırması gereken bir durumda yaramaz çocukların hareketliliği azalır ve neye yoğunlaşması gerekiyorsa ona yoğunlaşır.

•        Hiperaktif çocuklar ise tam tersi olarak dikkatini yoğunlaştırması gereken bir etkinlik ya da durum varsa hareketliliği daha da artar.

•        Kısıtlayıcı ortamlarda (okul, sınıf içi, hastane vb.) yaramaz çocuklar rahat hareket edemeyeceklerini anlarlar ve hareketliliği azaltırlar. Hiperaktif çocuklar ise ortam kısıtlayıcı olsa dahi kendilerine hareket alanı açabililer, ortamın kısıtlayıcı olmasının onlar için bir önemi yoktur.

•        Hiperaktif çocukların en belirgin özelliği davranışlarını kontrol edememesi ve düşünmeden hareket etmesidir. Mesela sınıf ortamında yaramaz bir çocuk birkaç uyarıdan sonra öğretmenini dinlerken, hiperaktif çocuklar yerinde duruyor gibi gözüksede mırıldanarak ya da kalemle ses çıkararak kendilerini belli ederler.

•        Yaramaz olarak nitelendirilen çocuklar çoğu zaman okuldaki serbest zaman etkinliklerinden zevk alırlar ve tek başlarına ya da grupla beraber sessizce boş zaman geçirebilirler.

•        Hiperaktif çocukların ise boş zaman etkinliklerinde hareketlilikleri daha da artar ve bunun sonucu olarak grupla yapılan etkinliklere katılamazlar veya gruptan ister istemez dışlanırlar.

         Yaramazlık ve hiperaktivite arasında farkları sıraladım. Yukarıda dediğim gibi bazen her yaramaz çocuğa hiperaktif denilebiliyor ya da gerçekten hiperaktif olan çocukların davranışları yaramazlık denilerek gözden kaçırılmış oluyor. Hiperaktivite teşhisinin konulması sadece birkaç bulguya bakılmıyor ve çocuk birçok testten geçiriliyor. Çoğunlukla, hiperaktivitesi olan bir çocukta dürtüsellik ve dikkat eksikliği de görüldüğü için yaramazlık burada hiperaktividen ayrılıyor diye düşünüyorum. Umarım yazım faydalı olmuştur. Eğlenceli okumalar…